ЦEНТР ПЕРЕПОДГОТОВКИ И ПОВЫШЕНИЯ КВАЛИФИКАЦИИ РАБОТНИКОВ, ОСУЩЕСТВЛЯЮЩИХ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ В СФЕРЕ ЭКОЛОГИИ И ОХРАНЫ ОКРУЖАЮЩЕЙ СРЕДЫ РЕСПУБЛИКИ УЗБЕКИСТАН

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI EKOLOGIYA VA ATROF-MUHITNI MUHOFAZA QILISH DAVLAT QO’MITASI HUZURIDAGI ATROF-MUHITNI MUHOFAZA QILISH SOHASIDA FAOLIYAT KO’RSATAYOTGAN ХODIMLARNI QAYTA TAYYORLASH VA ULARNING MALAKASINI OSHIRISH MARKAZI

Ilg'or ta'lim texnologiyalari

Jahon standartlari



Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг

қарори

Ўзбекистон Республикасида Экологик таълимни ривожлантириш концепциясини тасдиқлаш тўғрисида

2017 — 2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясида белгиланган вазифаларни сўзсиз амалга ошириш, республика ҳудудларидаги экологик муаммолар ечимига таълим тизимини жорий қилиш билан ҳисса қўшиш, ўсиб келаётган ёш авлоднинг экологик саводхонлигини ошириш, экологик онги ва экологик маданиятини шакллантириш ва ривожлантириш, экологик таълим ва тарбия жараёнини самарали ташкил этиш мақсадида Вазирлар Маҳкамаси қарор қилади:

  1. Қуйидагилар:

Ўзбекистон Республикасида Экологик таълимни ривожлантириш концепцияси (кейинги ўринларда Концепция деб аталади) 1-иловага мувофиқ;

Ўзбекистон Республикасида Экологик таълимни ривожлантириш концепциясини амалга ошириш бўйича тадбирлар режаси (кейинги ўринларда Тадбирлар режаси деб аталади) 2-иловага мувофиқ тасдиқлансин.

  1. Қуйидагилар Концепцияни ва Тадбирлар режасини амалга ошириш доирасида устувор йўналишлар этиб белгилансин:

«Таълим тўғрисида»ги ва «Табиатни муҳофаза қилиш тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси қонунларига мувофиқ узлуксиз таълим тизимида экологик таълимни ривожлантиришнинг асосий тамойилларини белгилаш, уларни таълим-тарбия жараёнига изчиллик билан босқичма-босқич татбиқ қилиш ва шу асосда экологик таълимнинг самарадорлигини янги босқичга кўтариш;

таълим дастурларини мавжуд экологик муаммолар ва уларни бартараф этиш вазифаларидан келиб чиқиб такомиллаштириш;

таълим олувчиларнинг эътиборини умумбашарий экологик муаммоларга қаратиш орқали уларнинг она табиатнинг қайта тикланмайдиган манбаларини сақлаб қолиш ва улардан оқилона фойдаланиш борасидаги масъулиятини кучайтириш;

экологик таълимнинг самарали шакллари ва усулларини ишлаб чиқиш ҳамда жорий этиш;

экологик таълим сифатини, кадрлар тайёрлаш тизими самарадорлигини ҳамда барқарор ривожланиш кафолатларини ва устуворлигини таъминловчи норматив-ҳуқуқий, моддий-техника ва ахборот базасини яратиш;

экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш соҳасидаги ваколатли давлат органлари ва таълим соҳасининг ўзаро манфаатли ҳамкорлигини ривожлантириш.

  1. Экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси, Ҳалқ таълими вазирлиги, Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ҳамда Мактабгача таълим вазирлиги Концепция ва Тадбирлар режасининг бажарилиши тўғрисида ҳар чоракда Вазирлар Маҳкамасига ахборот тақдим этилишини таъминласинлар.
  2. Мазкур қарорнинг бажарилишини назорат қилиш Ўзбекистон Республикаси Бош вазирининг биринчи ўринбосари — транспорт вазири А.Ж. Раматов, Экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси раиси Б.Т. Қўчқоров, Бош вазир ўринбосари А.А. Абдухакимов, халқ таълими вазири Ш.Х. Шерматов, олий ва ўрта махсус таълим вазири И.У. Мажидов ва мактабгача таълим вазири А.В. Шин зиммасига юклансин.

Ўзбекистон Республикасининг Бош вазири А. АРИПОВ

Тошкент ш.,

2019 йил 27 май,

434-сон

Вазирлар Маҳкамасининг 2019 йил 27 майдаги 434-сон қарорига
1-ИЛОВА

Ўзбекистон Республикасида Экологик таълимни ривожлантириш

КОНЦЕПЦИЯСИ

Экологик муаммоларнинг тобора глобал аҳамият касб этиб бораётганлиги инобатга олиниб, сўнгги йилларда муҳим устувор вазифалар билан бир қаторда атроф муҳит муҳофазаси, экологик маданият, экологик таълим-тарбия, экологик маърифат масалаларига алоҳида эътибор берилмоқда.

Экологик таълимнинг долзарблиги мамлакатимиз табиати, экотизимлари, атроф муҳитни беқарорлик ва издан чиқишдан асраш, аҳолининг экологик маданиятини ошириш, ушбу ўта жиддий, ҳаётий масалаларга аҳолининг барча қатламлари, айниқса, ёшлар ҳисса қўшиши зарурлиги билан белгиланади.

Бироқ, экологик таълимни амалга ошириш жараёнининг тизимли таҳлили экологик таълимни ташкил этишда бу борадаги ислоҳотларни тўлиқ рўёбга чиқаришга тўсқинлик қилувчи жиддий муаммо ва камчиликлар сақланиб қолаётганлигини кўрсатмоқда. Хусусан:

барча турдаги таълим муассасаларида Ўзбекистон Республикасининг «Табиатни муҳофаза қилиш тўғрисида»ги Қонуни 4-моддасида назарда тутилган экология ўқувининг мажбурийлигига оид талаблар етарли даражада бажарилмаяпти;

амалдаги давлат таълим стандартлари ва ўқув дастурлари мазмунан экологик билим, кўникма, малака ва компетенциялар билан зарур даражада бойитилмаган;

экологик таълим йўналишида илғор миллий ва хорижий тажрибани ўрганиш, улар асосида таълим олувчиларда экологик маданиятни шакллантиришнинг аниқ параметрлари ишлаб чиқилмаган;

таълим тизимининг барча босқичларида амалда бўлган таълим дастурлари бугунги кундаги глобал экологик муаммоларни бартараф этиш, мавжуд экологик хавф-хатар даражасини камайтириш, табиий муҳитни қайта тиклашга қаратилган умуммиллий тадбирлар моҳияти билан мувофиқлаштирилмаган;

мактабгача таълим муассасалари ва умумий ўрта таълим мактаблари таълим дастурларининг мавзулари бугунги кун талабларига жавоб бермайди, жумладан, уларда таълим олувчиларда экологик онгни шакллантирувчи экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш, она табиатни асраб-авайлаш, табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш соҳасига оид мавзулар етарли эмас;

таълим муассасаларида экологик тарғибот тизими ҳам қониқарсиз аҳволда, бу борада экологик тарғиботни амалга ошириш механизмларини йўлга қўйиш ва ушбу механизмларни муносиб рағбатлантириш тадбирлари етарли даражада амалга оширилмаяпти;

экологик таълимга оид электрон-методик воситаларни яратиш ва инновациялардан фойдаланиш имкониятини кенгайтириш юзасидан аниқ таклифлар ишлаб чиқилмаган;

таълим ҳамда экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш соҳасидаги давлат бошқаруви органлари ўртасида экологик таълим тизимини такомиллаштириш борасидаги амалий ҳамкорлик етарли даражада йўлга қўйилмаган, хусусан, ўтган йиллар давомида экологик таълим тизимини ислоҳ қилиш юзасидан фақат таклифлар билдирилган холос;

экологик таълим соҳасида ўқитувчиларнинг фаолиятини методик жиҳатдан таъминловчи ўқув материаллари, шу жумладан, экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш соҳасига оид ўқув қўлланмалари, ўқувчи ва талабалар учун зарур дарсликлар етарли эмас;

таълим дастурлари тўлиқ қайта кўриб чиқишга муҳтож, жумладан, улар республикада сўнгги вақтларда экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш соҳасида амалга оширилган ислоҳотлардан келиб чиқиб тубдан такомиллаштирилиши лозим.

Шу муносабат билан аниқ мақсад ва вазифаларни ҳамда йўналишларни назарда тутувчи Ўзбекистон Республикасида Экологик таълимни ривожлантириш концепциясини (кейинги ўринларда Концепция деб аталади) муваффақиятли амалга ошириш орқали экологик таълим тизимини янада ривожлантириш алоҳида аҳамият касб этади.

1-боб. Концепциянинг мақсади ва вазифалари

  1. Концепциянинг асосий мақсади ўсиб келаётган ёш авлодда экологик билим, онг ва маданиятни шакллантириш ҳамда ривожлантириш, экологик таълим-тарбия жараёнини самарали ташкил этиш, шунингдек, экология соҳасидаги илм-фанни жаҳоннинг илғор инновацион технологияларини жалб этган ҳолда янада такомиллаштиришдан иборат.
  2. Ушбу мақсадга эришиш, уни амалда рўёбга чиқариш учун қуйидаги асосий вазифаларни амалга ошириш талаб этилади:

«Таълим тўғрисида»ги ва «Табиатни муҳофаза қилиш тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси қонунларига мувофиқ узлуксиз таълим тизимида экологик таълимни ривожлантиришнинг асосий тамойилларини белгилаш, уларни изчиллик билан босқичма-босқич таълим-тарбия жараёнига татбиқ қилиш ва шу асосида экологик таълимнинг самарадорлигини янги босқичга олиб чиқиш;

экологик таълим-тарбия беришни, экологик билимларни тарғиб қилишни, ноширлик фаолиятини, кўрик-танловлар ўтказишни, ижтимоий реклама ва шу кабиларни ташкил этиш;

таълим дастурларини мавжуд экологик муаммоларни бартараф этиш ва замон талабларидан келиб чиққан ҳолда такомиллаштириш;

таълим олувчиларнинг эътиборини умумбашарий экологик муаммоларга қаратиш орқали уларнинг она табиатнинг қайта тикланмас манбаларини сақлаб қолиш ва улардан оқилона фойдаланиш бўйича масъулиятини кучайтириш;

экологик таълимнинг самарали шакллари ва усулларини ишлаб чиқиш ҳамда жорий этиш;

экологик таълимнинг сифатини, кадрлар тайёрлаш тизими самарадорлигини, барқарор ривожланиши кафолатларини ва устуворлигини таъминловчи норматив-ҳуқуқий, моддий-техника ва ахборот базасини яратиш;

экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш бўйича давлат органлари таълим соҳасининг ўзаро манфаатли ҳамкорлигини ривожлантириш.

2-боб. Концепцияда белгиланган вазифаларни узлуксиз таълим тизимида амалга ошириш

  1. Ўзбекистон Республикасида экологик таълим:

давлат таълим стандартларига мувофиқ таълим дастурларини амалга оширувчи давлат ва нодавлат таълим муассасалари;

таълим соҳасида илмий-тадқиқот ишларини амалга оширувчи илмий-педагогик муассасалар;

таълим соҳасидаги давлат бошқаруви органлари, шунингдек, уларга қарашли ташкилотлар орқали жорий этилади.

  1. Ўзбекистон Республикасининг узлуксиз таълим тизимида экологик таълим қуйидаги таълим турларига мувофиқ амалга оширилади:

мактабгача таълим;

умумий ўрта таълим;

ўрта махсус, касб-ҳунар таълими;

олий таълим;

олий таълимдан кейинги таълим;

кадрлар малакасини ошириш ва уларни қайта тайёрлаш;

мактабдан ташқари таълим.

3-боб. Мактабгача таълим тизимида экологик таълимни такомиллаштириш

  1. Мактабгача таълим муассасаларида биринчи навбатда ушбу таълим тури учун белгиланган «Болажон» таянч дастури қайта кўриб чиқилади, дастурда болаларда она табиатни асраб-авайлаш борасидаги илк тасаввурларни уйғотишга ҳамда уни асраб-авайлаш, экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш тўғрисидаги мавзуларни кўпайтиришга эътибор қаратилади.
  2. Мактабгача таълим муассасаларида амалда бўлган таянч дастурда белгиланган экологик таълимга оид мавзулар ва амалий машғулотларни тўлақонли ташкил этиш мақсадида «Эколог болажон» дастури ишлаб чиқилади ва амалиётга жорий этилади.
  3. Таълим дастурлари ўрта, катта ва мактабгача тайёрлов гуруҳлари учун жонсиз табиат (ўсимликлар дунёси), жонли табиат (ҳайвонот дунёси) ҳамда сайрда бўлиб ўтадиган жонсиз ва жонли табиат тушунчаларини уйғотишга йўналтирилади.

Бунда, мавзуларни қайта белгилашда ер юзида, шу жумладан, юртимизда йўқолиб бораётган ва камёб турдаги ўсимлик ва ҳайвонот дунёси ҳамда уларни асраб-авайлаш масаласига алоҳида урғу берилади.

  1. Мактабгача таълим муассасалари таълим дастурларини атроф муҳитни муҳофаза қилиш ва атрофимиздаги оламни тоза сақлаш, шу жумладан, маиший чиқиндилардан тозалаш каби тушунчалар билан бойитиб борилади.
  2. Ҳар бир мактабгача таълим муассасаси экологик бурчаклар ташкил этиш ҳамда уларни зарур материаллар билан таъминлашни асосий вазифаларидан бири сифатида белгилаб олади.
  3. Мактабгача таълим тизимида тарбияланувчиларнинг экологик онги уларнинг кўзига яққол ташланадиган атроф табиий муҳит (ер, сув, ўсимлик ва ҳайвонот дунёси) билан «Она табиат» мавзусида очиқ ҳавода таништирув соатлари ўтказиш, расмлар чиздириш, атроф олам ҳақидаги шеърларни ёд олдириш, машқларни бажартириш ва турли мавзудаги ўйинларни ташкил этиш орқали шакллантирилади.
  4. Мактабгача таълим муассасаларида 21 март — Наврўз байрами, 1 апрель — Халқаро қушлар куни, 15 апрель — экологик билимлар куни, 22 апрель — Халқаро Ер куни, 5 июнь — Бутунжаҳон атроф табиий муҳитни муҳофаза қилиш куни каби экологик саналарга бағишлаб маърифий тадбирлар ўтказилади.

Шунингдек, муҳим экологик саналарга бағишланган машғулотларни ўтказиш учун мактабгача таълим муассасаларининг педагоглари учун махсус методик қўлланмалар ишлаб чиқилади.

Ўзбекистон Республикаси Мактабгача таълим вазирлиги томонидан экологик саналар бўйича турли ёшдаги гуруҳлар учун «Эколог болажон» дастури асосида тизимли машғулотлар режаси ва дастурлар ишлаб чиқилади.

  1. Мактабгача таълим муассасаларида «Экологик йўлакчалар» ташкил этилади, Ўзбекистон Республикаси Қизил китобига киритилган ўсимлик ва ҳайвонлар ҳақидаги дастлабки тушунчалар тарбияланувчининг онгига сингдирилади, муҳофаза қилинадиган ўсимлик ва ҳайвонлар расмларини чизиш орқали тарбияланувчиларда дастлабки экологик билимлар шакллантирилади.
  2. Мактабгача таълим муассасалари учун талаблар асосида тарбияланувчиларни атроф муҳит, табиат билан таништириш масалаларини қамраб олган «Болажон» таянч дастурида белгиланган вазифалар Ўзбекистон Республикаси Мактабгача таълим вазирлиги орқали амалиётга жорий этилади.
  3. Тарбияланувчилар учун она табиатни асраб-авайлаш ва уларда табиатга нисбатан меҳр-муҳаббат туйғуларини кучайтириш мавзусида турли театрлаштирилган томошалар ва саҳна кўринишлари ташкил этилади.

Бунда йилнинг ҳар чорагида камида бир марта республиканинг ҳудудларида жойлашган маданият муассасалари (театр ва бошқа томошагоҳлар) томонидан мактабгача таълим муассасаларида она табиатни асраб-авайлаш мавзусидаги томошалар намойиш қилинади.

  1. Тарбияланувчиларда она табиатга нисбатан меҳр ҳиссини уйғотиш, уларнинг экологик тарбиясини янада кучайтириш мақсадида оммавий ахборот воситаларининг роли янада кучайтирилади.

Бунда марказий телеканалларда болалар учун махсус экологик кўрсатувлар ташкил этилади, экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш соҳасида мактабгача таълим муассасалари тарбияланувчилари учун махсус мўлжалланган даврий нашрларнинг чоп этилиши қўшимча равишда рағбатлантирилади.

4-боб. Умумий ўрта таълим тизимида экологик таълимни такомиллаштириш

  1. Умумий ўрта таълимнинг давлат таълим стандарти ва ўқув дастурлари ўқувчиларда экологик маданиятни шакллантириш параметрларидан келиб чиққан ҳолда қайтадан таҳлил қилинади ва қўшимча индикаторлар белгиланади.
  2. Умумий ўрта таълимнинг давлат таълим стандарти ва ўқув дастурлари мазмуни қуйидаги малакалар билан бойитилади:

ўқувчиларда экологик маданиятни шакллантиришга хизмат қилувчи билим, кўникма ва малакаларни таълим мазмунига кенг сингдириш;

ўқув фанлари доирасидаги экологик билимларни амалиётга жорий этиш, уларни амалиётда қўллай олиш имконини берувчи амалий топшириқлар билан бойитиш (назария ёки муҳокамадан амалиётга ўтиш);

математика, иқтисодий билим асослари фанлари мазмунини тежамкорликка оид аниқ иқтисодий-экологик масалалар билан бойитиш;

ўқувчини ўзини ўзи ва ўзгалар фаолияти натижаларини олдиндан кўра олиш ва баҳолашга ўргатиш мақсадида география, математика, биология, иқтисодий билим асослари фанлари мазмунига экологик баҳолашга оид билим, кўникма ва малакаларни ўқувчиларнинг ёшига мос тарзда қуйи синфлардан (VII — IX синфлар) бошлаб киритиб бориш.

  1. Умумий ўрта таълим тизимида экологик билимлар ўқувчиларнинг ёши, жисмоний имкониятлари ва психологик хусусиятларини инобатга олган ҳолда синфлар даражасида фарқланиши асосида ташкил этилади.

Бунда билим бериш «оддийдан мураккабга», «узвийлик ва узлуксизлик» каби педагогик тамойилларга таянган ҳолда назарий ва амалий билимлар уйғунлигига, ўқувчиларда экологик маданият ҳамда тарбиянинг босқичма-босқич шаклланишини таъминлайдиган мақсадли тизимга айланиши керак.

  1. Умумий ўрта таълим тизимида экологиянинг назарий асосларига оид билимлар ва экологик маданиятни шакллантиришга қаратилган билим, кўникма ва малакалар мавжуд ўқув фанлари мазмунида узвийлик асосида берилади ва бир бутун комплекс тарзда ифодаланади.

Бунда умумий ўрта таълим тизимини тамомлаган шахс минимал даражада экологик тушунчалар, хулқ-атвор қоидалари (экологик маданият) тўғрисида билимга эга бўлади, экологик билимлар фанлар мазмунига мажбурловчи чора сифатида эмас, фан мазмунидан келиб чиққан ҳолда сингдирилади.

  1. Умумий ўрта таълим тизимида экологик таълим қуйидаги босқичларда олиб борилади:

бошланғич таълим (I — IV синфлар);

умумий ўрта таълим (V — XI синфлар).

Бошланғич таълимда экологик таълим олиш учун зарур бўлган саводхонлик, билим ва кўникма асосларини шакллантиришга эътибор қаратилади.

  1. Бошланғич синфларда ўқувчилар ўқув фанлари доирасида қўшимча равишда:

сувни тежаш ва асраш;

атмосфера ҳавосининг аҳамияти ва уни муҳофаза қилиш;

ер ресурслари ва ер ости бойликларидан оқилона фойдаланиш;

ўсимлик ва ҳайвонот дунёсини муҳофаза қилиш;

чиқиндиларни йиғиш ва жойлаштириш;

Ўзбекистоннинг гўзал ва такрорланмас табиатини асраш;

ўзи яшайдиган қишлоқ (шаҳар) табиатини асрашда фаол иштирок этиш;

Ўзбекистондаги қўриқхоналар ва табиат боғлари тўғрисида;

Орол денгизи фожиаси тўғрисида умумий билим ва кўникмаларга эга бўлиши лозим.

  1. Умумий ўрта таълим ўқув фанлари таркибига қўшимча равишда:

а) мусиқага оид фанларга она табиат ўқувчининг ота-онасидек азизлиги мавзусидаги қўшиқларни ёддан билиш ҳамда куйлай олиш;

б) тасвирий санъатга оид фанларга:

табиат манзараларини кузатиш ва тасвирлай олиш;

Ўзбекистон Республикасининг Қизил китобидан энг ноёб ва камёб бўлган ўсимлик ва ҳайвонот турларини ўзи танлаб чиза олиш;

табиатга зарар етказишнинг, шу жумладан, чиқиндилар белгиланмаган жойларга ташланишнинг салбий оқибатларини тушуна олиш;

инсон ва табиат ўртасидаги меҳр-муҳаббатни кучайтириш;

глобал экологик муаммоларга оид манзараларни тасвирлай билиш;

в) давлат ва ҳуқуқ асослари фанларига:

Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилишга оид қоидалари;

Ўзбекистон Республикасининг «Табиатни муҳофаза қилиш тўғрисида»ги Қонуни;

г) иқтисодий билим асосларига оид фанларга:

тадбиркорлик фаолиятини амалга оширишда экологик талабларга риоя этиш зарурлиги;

атроф муҳитни ифлослантирганлик учун алоҳида тўлов тизимлари мавжудлиги;

д) кимё асосларига оид фанларга:

атмосфера ва озон қатламини емирувчи моддалар ва уларнинг ҳусусиятлари;

маиший ва саноат чиқиндиларини жойлаштиришда чиқиндилар таркибидаги моддаларнинг табиатга салбий таъсири;

ж) биология асосларига оид фанларга:

Ўзбекистон Республикасининг Қизил китобига киритилган ноёб ва камёб ўсимлик ва ҳайвонот турлари;

Ўзбекистондаги қўриқхоналар ва табиат боғларидаги ранг-баранг ҳайвонот олами ва ўсимлик дунёси турлари, уларнинг тарқалиш ҳудудлари;

ўрмонлар, уларнинг аҳамияти ва ўрмонларни табиий ҳолда сақлаб қолиш;

з) географияга оид фанларга муҳофаза қилинадиган табиий ҳудудларнинг тавсифи тўғрисидаги мавзулар, зарур билимлар ва маълумотлар киритилади.

  1. Умумий ўрта таълим учун мўлжалланган дарслик ва ўқув қўлланмалари тегишли мавзуларга экологик маданиятга оид билимларни чуқур сингдириш орқали такомиллаштирилади.

Мутахассислар томонидан умумтаълим мактаблари учун ўқувчилар ёшига мос равишда атроф муҳитни муҳофаза қилиш, ичимлик сув ва бошқа табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш каби долзарб муаммолар юзасидан ўқув-кўргазмали материаллар, видеороликлар ва дидактик материаллар ишлаб чиқилади.

Умумтаълим мактабларида ўқитилаётган фан дастурлари мазмунига мос равишда экологик таълим мавзулари киритилади. Бу борада I синфдан XI синфгача ўқитиладиган фанлар мазмунига «Уй ҳайвонлари ва паррандалари», «Ёввойи ҳайвонлар», «Қўриқхоналар, ҳудудларнинг ўсимлик ва ҳайвонот дунёси», «Ўзбекистон Республикасининг Қизил китоби, «Зараркунандаларга қарши курашиш ва уларни йўқотиш», «Соғлом турмуш тарзи меъёрларига риоя қилиш», «Экология ва ҳаёт», «Атмосфера ҳавоси ва сувларни муҳофаза қилиш», «Табиат ва унинг бойликларини асраш», «Биологик хилма-хилликни сақлаш ва уни кўпайтириш», «Атроф муҳит чиқиндилар билан ифлосланишининг олдини олиш» каби мавзулар киритилади.

  1. Умумий ўрта таълим муассасаларида ташкил этиладиган экология тўгараклари ўқув дастурларига янги, самарали ва таъсирчан машғулот ва тадбирлар киритилади. Машғулотлар тўгарак қатнашчиларининг ёши, жисмоний имкониятлари ва психологик хусусиятларини инобатга олган ҳолда жорий этилади.

Тўгараклар фаолияти кенгайтириб борилади ҳамда уларга тажрибали педагог ва мураббийлар жалб қилинади.

  1. Экологик тарғиботни кенг йўлга қўйиш механизмини такомиллаштириш ва рағбатлантириш мақсадида умумий ўрта таълим мактабларида турли хил кўрик-танловлар ташкил қилинади.

Умумий ўрта таълим тизимида республика миқёсида босқичма-босқич ўтказиладиган «Энг яхши экологик тоза мактаб», «Энг яхши эколог ўқувчи» каби кўрик танловларни ўтказишга алоҳида эътибор қаратилиши керак.

Кўрик танловларни ташкил қилиш ва ўтказишда умумий ўрта таълим муассасаси жамоасининг экологик ҳуқуқ ва мажбуриятлари, муассасада ўтказиладиган экологик тадбирлар сони, уни ўтказиш вақти ва тартибини белгилашга алоҳида эътибор қаратилади.

5-боб. Ўрта махсус, касб-ҳунар таълим тизимида экологик таълимни такомиллаштириш

  1. Ўрта махсус, касб-ҳунар таълим тизимида таълим муассасаларининг йўналишини инобатга олган ҳолда ўқувчиларга экологик билимлар берилади.

Ўрта махсус, касб-ҳунар таълим муассасаларида умумэкологик таълим талаблари билан бир қаторда атроф муҳитни муҳофаза қилишнинг кундалик қоидалари ва маҳаллий миқёсда барқарор ривожланишнинг экологик хусусиятлари очиб берилади.

  1. Ўрта махсус, касб-ҳунар таълим йўналишларига мос равишда экологик таълим мавзулари тегишли фанлар таркибида берилади.

Бу борада муайян умумкасбий ва махсус фанлар таркибига «Асосий экологик омиллар ва экологик тизимлар тўғрисида тушунча», «Табиатда биологик, геологик босқичлвр, турли экологик муаммоларнинг келиб чиқиши сабаблари», «Табиатни муҳофаза қилиш, табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш», «Экология соҳасида инновацион ғоялар ва технологиялардан фойдаланиш» каби мавзулар киритилади.

  1. Экологик таълимни ривожлантиришда замонавий ахборот-коммуникация технологияларидан кенг фойдаланилади.
  2. Тегишли вазирликлар ва идоралар васийлигида академик лецейлар ва касб-ҳунар коллежлари ўқувчилари ўртасида «Экология билимдони» мусобақаси ва йўналишларга мос равишда танловлар ва бошқа тадбирлар (семинарлар, эко-экспедициялар, «давра суҳбатлари» ва ижодий учрашувлар) ўтказилади.

6-боб. Олий таълим тизимида экологик таълимни такомиллаштириш

  1. Олий таълимнинг 5630100 — «Экология ва атроф муҳит муҳофазаси» бакалавриат таълим йўналиши ўқув режаси ва фан дастурлари экология соҳасида амалга оширилаётган ислоҳотлар ҳамда замонавий педогогик технологиялардан келиб чиқиб такомиллаштирилади.
  2. Вазирликлар ва идораларнинг талаб ва таклифлари, кадрларга бўлган эҳтиёж ва таҳлиллар асосида экологик вазиятнинг мавжуд ҳолатидан келиб чиқиб олий таълим тизимида «Олий таълим йўналишлари ва мутахассисликлари классификатори»га янги йўналишлар ва мутахассисликларни киритиш бўйича таклифлар ишлаб чиқилади.
  3. Олий таълим тизимининг бакалавриат ва магистратура босқичлари экологик йўналишларида экология ва атроф муҳит муҳофазаси бўйича тегишли ўқув фанлари мазмуни кучайтирилади ва қўшимча мавзулар билан бойитилади. Талабаларга фан дастурларида белгиланган ҳажмда тегишли билимлар берилади ҳамда уларда зарур малака ва кўникмалар шакллантирилади.
  4. Ноэкологик йўналишларда тегишли ўқув фанларига экология ва атроф муҳит муҳофазасига оид мавзулар киритилади ҳамда илм-фанда эришилган ютуқлар, экология ва атроф муҳит муҳофазасига оид янги технология ва тадқиқотлар асосида мунтазам янгиланиб борилади.
  5. Экология ва атроф муҳит муҳофазаси таълим соҳаси бўйича магистрлик диссертациялари тайёрланади, замонавий ва долзарб илмий-амалий масалаларга бағишланган мавзулар бўйича илмий-тадқиқотлар ўтказилади.

Ноэкологик таълим соҳалари бўйича магистрлик диссертациялари тайёрланишида тегишли мутахассисликларга хос бўлган экология ва атроф муҳит муҳофазасига оид масалалар диссертация ишининг асосий мавзу ва йўналишларига мантиқий жавоб берадиган тарзда ёритиб борилади.

  1. Олий таълим муассасаларининг амалиёт дарслари бевосита йирик саноат корхоналари, илмий-тадқиқот муассасалари, сув хўжалиги ташкилотлари, қўриқхоналар, экологик инқироз кузатилаётган ҳудудлар ва экология соҳасидаги бошқа корхоналарда олиб борилиши йўлга қўйилади.
  2. Экология соҳасидаги мавжуд Интернет веб-сайтларига талабаларни қизиқтирувчи материаллар киритиб борилади, шунингдек, турли танловлар («Энг қизиқарли мақола муаллифи», «Энг долзарб материал муаллифи» ва бошқалар) ташкил этилади.
  3. Олий таълим муассасаларининг даврий нашрларида, шунингдек, газета ва илмий журналларда экология ва атроф муҳит муҳофазасига бағишланган рукнлар очилади ва унда профессор-ўқитувчилар, магистрантлар ва талабаларнинг ушбу масалаларга бағишланган илмий мақолалари чоп этиб борилади.
  4. Олий таълим муассасалари, талабалар турар жойларида «Эко-клублар» ташкил қилинади, уларнинг йиллик режалари тузилади ҳамда фаолияти таъминланади.
  5. Интернет тармоғида экологик ижтимоий саҳифалар ташкил қилинади, фикр алмашишни йўлга қўйиш мақсадида интернет-платформалар ва мессенжерлар жорий этилади, улар ёрдамида ёшлар иштирокида «флеш-моб», «хэштег» ва экологик масалаларга бағишланган, ёшларни қизиқтирувчи бошқа тадбирлар мунтазам амалга ошириб борилади.

7-боб. Олий таълимдан кейинги таълим тизимида экологик таълимни такомиллаштириш

  1. Илмий фаолият блокида экология соҳасидаги илмий тадқиқотлар методологияси экологик таълимдан келиб чиқиб такомиллаштирилади, тадқиқотчилар томонидан ихтисослаштирилган илмий ва таълим муассасаларида экология соҳасида илмий-тадқиқот ва илмий-педагогик ишлар амалга оширилади.
  2. Илмий-тадқиқот ишларида экология соҳасидаги мустақил изланувчилик фаолиятининг амалий кўникмалари шакллантирилади, изланувчилар томонидан экология соҳасида фан, техника ва технологиянинг энг янги ютуқларига асосланган ахборот базаларини қўллаш имконияти яратилади.
  3. Докторантурада экология ва атроф муҳит муҳофазаси муаммоларига доир докторлик диссертацияларининг мавзулари янада изчил шакллантирилади, бу борада чуқур назарий ва амалий тадқиқотларни тизимли равишда йўлга қўйиш ва уларнинг сифати ва самарадорлигини оширишга тизимли ёндашув таъминланади.

8-боб. Кадрларни қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш босқичларида экологик таълим тизимини такомиллаштириш

  1. Экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш соҳасида мутахассисларни қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш бўйича давлат талаблари, ўқув дастурлари замонавий талаблар асосида қайтадан ишлаб чиқилади.
  2. Барча таълим муассасаларида педагогларни қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишга оид таълим дастурлари қайта кўриб чиқилади, ушбу дастурларда экологик таълим-тарбия масалаларига бағишланган мавзулар мантиқий равишда ўз ўрнини топишига эришилади.

Қайта тайёрлаш ва малака ошириш курсларида дарс машғулотларини олиб борадиган тажрибали мутахассислар ва профессор-ўқитувчилар таркиби шакллантирилади.

Машғулотлар замонавий талаблар асосида илғор хорижий тажрибадан келиб чиққан ҳолда олиб борилади.

  1. Экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш соҳасида, шунингдек, саноат корхоналари ва ташкилотлар эколог кадрларининг малакасини ошириш ишлари тубдан қайта кўриб чиқилади, ушбу йўналишда ўқитиш дастурлари ишлаб чиқилади ва малака ошириш ишлари тизимли ташкил қилинади.

9-боб. Мактабдан ташқари таълим тизимида экологик таълимни такомиллаштириш

  1. Мактабдан ташқари таълим муассасаларидаги тўгараклар ўқув дастурларига Барқарор тараққиёт таълими концепциясида белгиланган вазифалар киритилади. Барқарор тараққиёт учун таълимга оид йўналишдаги тўгараклар фаолияти йўлга қўйилади.

Мактабдан ташқари таълим муассасаларининг тегишли йўналиши (экология ва ўлкашунослик) ўқув дастурлари таҳлил қилинади.

  1. Ўқув дастурлари мазмуни болаларнинг қизиқишини оширувчи, мустақил экологик тадқиқотлар олиб боришга йўналтирилган машғулот ва топшириқлар билан бойитилади.
  2. Болаларни мактабдан ташқари таълим муассасаларининг тегишли йўналишларига жалб этишни кучайтиришнинг таъсирчан механизмлари ишлаб чиқилади.

10-боб. Концепция амалга оширилишидан кутилаётган натижалар

  1. Мазкур Концепция экологик таълим-тарбия жараёнини тизимли ташкил этиш, ёшлар орасида экологик билим ва маданиятни тарғиб қилиш, экология соҳасини илғор инновацион технологияларни жалб этган ҳолда янада такомиллаштириш, ёшларнинг она табиатни севиш ва уни кўз қорачиғидек асрашга қаратилган билим ва кўникмаларини ошириш учун методик асос бўлиб хизмат қилади.
  2. Концепциянинг амалга оширилиши Ватанимиз табиати, экотизимлари, атроф муҳитни издан чиқишдан асрашга хизмат қилади ҳамда аҳоли барча қатламларининг экологик маданиятини оширишга салмоқли ҳисса қўшади.

Вазирлар Маҳкамасининг 2019 йил 27 майдаги 434-сон қарорига
2-ИЛОВА

Ўзбекистон Республикасида Экологик таълимни ривожлантириш концепциясини амалга ошириш бўйича тадбирлар режаси

Т/р

Чора-тадбирлар номи

Амалга ошириш механизми

 Бажариш муддати

Молиялаштириш манбаи

Ижро учун масъуллар

I.Мактабгача таълим тизимида

1.

Мактабгача таълим муассасалари учун белгиланган давлат таълим талаблари ва таълим дастурларини қайта кўриб чиқиш.

 1) Мактабгача таълим вазирлиги мутахассисларидан иборат ишчи гуруҳ тузиш; 2019 йил июнь Маблағ талаб этилмайди Мактабгача таълим вазирлиги (А. Шин), Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров)
2) давлат таълим талаблари ва таълим дастурларига экологик таълим-тарбия йўналишида илғор миллий ва хорижий тажрибани ўрганиш ва улар асосида болажонларда экологик маданиятни шакллантириш параметрларини белгилаш; 2019 йил октябрь

3) давлат таълим стандарти ва ўқув дастурлари мазмунини болажонларда экологик маданиятни шакллантириш параметрларидан келиб чиққан ҳолда таҳлил қилиш ва қўшимча индикаторларни белгилаш.

 2020 йил январь

2.

«Илк қадам» таянч дастурининг атроф муҳит ва табиатга доир мавзуларини таҳлил қилиш ҳамда зарур ўзгартиришлар киритиш.

 1) дастурда она табиатни асраб-авайлаш, экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш тўғрисидаги мавзуларни кўпайтириш; 2019 йил август Маблағ талаб этилмайди Мактабгача таълим вазирлиги (А. Шин), Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров)
2) «Илк қадам» таянч дастурида кўзда тутилган экологик таълимга оид мавзулар ва амалий машғулотларни тўлақонли равишда ташкил этиш мақсадида «Эколог болажон» дастурини ишлаб чиқиш ва амалиётга жорий этиш. 2019 йил октябрь

3.

Мактабгача таълим муассасаларида «Экология бурчаклари»ни ташкил этиш.

 1) мактабгача таълим муассасаларининг «Экология бурчаклари» намуналарини ишлаб чиқиш ва тасдиқлаш; 2019 йил август Мактабгача таълимни ривожлантириш жамғармаси маблағлари Мактабгача таълим вазирлиги (А. Шин), Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров), Ўзбекистон экологик ҳаракати (Б. Алиханов)
2) мактабгача таълим муассасаларининг тасдиқланган намуна асосида «Экология бурчаклари»ни ташкил этиш. 2019-2020 йиллар давомида

4.

Муҳим экологик саналарга бағишлаб болажонлар ўртасида табиат қўйнида турли амалий машғулотлар ўтказиш.

 1) табиатни асраб-авайлаш борасида бутун жаҳон ва мамлакатимизда нишонланадиган муҳим экологик саналар рўйхатини тузиш; 2019 йил июнь Ижрочилар маблағлари

Мактабгача таълим вазирлиги (А. Шин), Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров), Ўзбекистон экологик ҳаракати (Б. Алиханов)

2) экологик саналар бўйича болажонларга бериладиган турли ёш гуруҳлари учун «Эколог болажон» дастури асосида тизимли машғулотлар режасини ишлаб чиқиш;

 2019 йил декабрь
3) ҳар бир экологик санага бағишлаб табиат қўйнида болажонлар учун экологик машғулотлар ўтказиб бориш. 2020 йил январь ойидан бошлаб мунтазам равишда

5.

Ўзбекистон Республикаси Қизил китобига киритилган ўсимлик ва ҳайвонлар ҳақидаги дастлабки тушунчаларни мактабгача ёшдаги болалар онгига сингдириш бўйича дастурларга тегишли мавзуларни киритиш.

 1) Ўзбекистон Республикаси Қизил китобига киритилган ўсимликлар ва ҳайвонлар ҳақидаги дастлабки тушунчаларни мактабгача ёшдаги болалар онгига сингдириш бўйича дастурларга киритиладиган мавзулар бўйича ўқув-методик материалларни тайёрлаш; 2020 йил февраль Мазкур мақсадлар учун ажратилган Давлат бюджети маблағлари

Мактабгача таълим вазирлиги (А. Шин), Ўзбекистон экологик ҳаракати (Б. Алиханов)

2) такомиллаштирилган дастурларни белгиланган тартибда тасдиқлаш;

 2020 йил апрель
3) янгиланган дастурлардан мактабгача таълим муассасаларида фойдаланишни ташкил этиш. 2020 йил июнь ойидан мунтазам равишда

II.Умумий ўрта ва ўрта махсус таълим тизимида

6.

Умумий ўрта ва ўрта махсус таълим тизими учун белгиланган давлат таълим талаблари ва таълим дастурларини қайта кўриб чиқиш.

 1) Халқ таълими вазирлиги мутахассисларидан иборат ишчи гуруҳ тузиш; 2019 йил июнь Маблағ талаб этилмайди Халқ таълими вазирлиги

(Ш. Шерматов)

Давлат экология қўмитаси (Б.Кучкаров)
2) давлат таълим талаблари ва таълим дастурларига экологик таълим-тарбия йўналишида илғор миллий ва хорижий тажрибани ўрганиш ва улар асосида ўқувчиларда экологик маданиятни шакллантириш параметрларини белгилаш; 2019 йил октябрь

3) давлат таълим стандартлари ва ўқув дастурлари мазмунини ўқувчиларда экологик маданиятни шакллантириш параметрларидан келиб чиққан ҳолда таҳлил қилиш ва қўшимча индикаторларни белгилаш.

 2020 йил январь

7.

Умумий ўрта таълимнинг давлат таълим стандарти ва ўқув дастурлари мазмунини экологик билим, кўникма, малака ва компетенциялар билан бойитиш.

 1) умумий ўрта таълим тизимидаги ўқув фанлари мазмунига табиий имкониятлар доирасида (мажбурловчи восита сифатида эмас) экологик билим, кўникма, малака ва компетенцияларни сингдириш; 2020 йил июнь Мазкур мақсадлар учун ажратилган Давлат бюджети маблағлари

Халқ таълими вазирлиги (Ш. Шерматов), Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров)

2) математика, иқтисодий билим асослари фанлари мазмунини тежамкорликка оид аниқ иқтисодий-экологик масалалар билан бойитиш;

2020-2021 ўқув йилидан бошлаб

3) география, математика, биология, иқтисодий билим асослари фанлари мазмунига экологик баҳолаш ва экологик прогнозлаштиришга оид билим, кўникма, малака ва компетенцияларни ўқувчиларнинг ёшига мос тарзда қуйи (VII, VIII, IX) синфлардан бошлаб киритиш.

8.

Муҳим экологик саналарга бағишлаб ўқувчилар ўртасида табиат қўйнида турли амалий машғулотлар ўтказиб бориш.

 1) табиатни асраб-авайлаш борасида бутун жаҳон ва мамлакатимизда нишонланадиган муҳим экологик саналар рўйхатини тузиш; 2019 йил июнь Ижрочилар маблағлари

Халқ таълими вазирлиги (Ш. Шерматов), Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров), Ўзбекистон экологик ҳаракати (Б. Алиханов)

2) муҳим экологик саналар бўйича педагоглар учун махсус қўлланмалар ишлаб чиқиш;

 2020 йил июль
3) ҳар бир экологик санага бағишлаб табиат қўйнида ўқувчилар учун экологик машғулотлар ўтказиш. 2020 йил сентябрь ойидан бошлаб мунтазам

9.

Халқаро грант лойиҳалари ҳисобига ўрта таълим мактабларида «Экология бурчаклари»ни ташкил этиш ва мазкур бурчакларни зарур материаллар билан таъминлаш.

 1) республикамиздаги ўрта таълим мактабларида «Экология бурчаклари» ташкил этиш бўйича таклифлар тайёрлаш; 2019 йил сентябрь Халқ таълимини ривожлантириш жамғармаси маблағлари, халқаро грантлар Халқ таълими вазирлиги

(Ш. Шерматов),

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров),

Ўзбекистон экологик ҳаракати (Б. Алиханов)
2) «Экология бурчаклари» ташкил этиладиган умумий ўрта таълим мактаблари рўйхатини шакллантириш; 2019 йил декабрь

3) «Экология бурчаклари» ташкил этиш ва мазкур бурчакларни зарур материаллар билан таъминлаш.

 2020 йил давомида

10.

Умумий ўрта таълим тизимида республика миқёсида босқичма-босқич «Энг яхши экологик тоза мактаб», «Энг яхши эколог ўқувчи» кўрик танловларини ўтказиш.

 1) кўрик танловни ўтказиш низомини ишлаб чиқиш ва тасдиқлаш; 2019 йил декабрь Ижрочилар маблағлари

Халқ таълими вазирлиги

(Ш. Шерматов),

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров)

2) кўрик танловни ўтказишнинг республикада
ва жойларда ишчи комиссияларини тузиш;

 2020 йил январь

3) кўрик танловнинг мактаб, туман, шаҳар, вилоят ва Қорақалпоғистон Республикаси босқичларини ўтказиш;

 2020 йил март — май ойларидан бошлаб ҳар йили
4) кўрик танловнинг республика босқичини ўтказиш ва ғолибларни тақдирлаш.

2020 йил май ойидан бошлаб ҳар йили

III.Касб-ҳунар таълими тизимида

11.

Касб-ҳунар таълими муассасаларининг ўқув дастурларини янгилашда мақбул ва мантиқий тарзда экология ва атроф муҳит муҳофазасига доир мавзуларни киритиш.

 1) экология ва атроф муҳит муҳофазасига доир мавзуларни ўрта махсус, касб-ҳунар таълими тизими ўқув дастурларига киритиш бўйича ишчи гуруҳлар ташкил этиш; 2019 йил июнь Мазкур мақсадлар учун ажратилган Давлат бюджети маблағлари

Касб-ҳунар таълим маркази

(М. Холмухаммедов),

тасарруфида ўрта махсус, касб-ҳунар таълими муассасалари бўлган вазирликлар ва идоралар, Ўзбекистон экологик ҳаракати (Б. Алиханов),

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров)

2) касбий фанларнинг ўқув дастурлари таркибига мақбул ва мантиқий тарзда экология ва атроф муҳит муҳофазасига оид мавзулар киритиш орқали янги таҳрирдаги ўқув дастурларини ишлаб чиқиш;

 2019 йил давомида

3) ишлаб чиқилган янги таҳрирдаги ўқув дастурларини белгиланган тартибда тасдиқлаш;

 2020-2021 ўқув йилидан бошлаб
4) касб-ҳунар коллежлари ўқувчиларининг экологик билимларини мустаҳкамлаш учун зарур методик материалларни тайёрлаш ва жойларга етказиш;

2020 йил август

5) янги таҳрирдаги ўқув дастурлари асосида касбий фанларнинг ўқув адабиётларини янгилаш ва чоп этишни ташкил этиш.

 2020-2021 ўқув йили
12. Экологик билимлар бўйича касб-ҳунар коллежлари ўқувчилари ўртасида «Ёш эколог» мусобақасини ўтказиш. 1) «Ёш эколог» мусобақасини ўтказиш тартиби тўғрисидаги низом лойиҳасини ишлаб чиқиш; 2019 йил декабрь Ижрочилар маблағлари

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров),

Касб-ҳунар таълими маркази (М. Холмухаммедов),

тасарруфида ўрта махсус, касб-ҳу�ар таълими

муассасалари бўлган вазирлик ва идоралар,

Ўзбекистон экологик ҳаракати, (Б. Алиханов),

Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси

(А. Ходжаев)

2) тасдиқланган низом асосида касб-ҳунар коллежлари ўқувчилари ўртасида мусобақани юқори савияда ташкил этиш;

 2020 йил апрель ойидан бошлаб мунтазам

3) «Ёш эколог» мусобақаси ғолибларини диплом ва эсдалик совғалари билан тақдирлаш;

4) мусобақа оммавий ахборот воситалари орқали ёритилишини таъминлаш.

13.

Экология ва атроф муҳит муҳофазаси бўйича таълим беришни такомиллаштиришга оид семинарлар, давра суҳбатлари, ижодий учрашувлар, илмий-амалий конференциялар дастурларини ишлаб чиқиш ҳамда амалга ошириш.

 1) касб-ҳунар коллежларида ташкил этиладиган семинарлар, давра суҳбатлари, ижодий учрашувлар, илмий-амалий конференциялар ва бошқа тадбирларнинг мавзулари, ўтказиш жойлари ва муддатларини ўз ичига олган дастурни ишлаб чиқиш; 2019 йил август ойидан бошлаб мунтазам Ижрочилар маблағлари

Касб-ҳунар таълими маркази

(М. Холмухаммедов),

тасарруфида ўрта махсус, касб-ҳунар таълими муассасалари

бўлган вазирлик ва идоралар,

Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси

Экоҳаракат депутатлар гуруҳи

2) дастур асосида белгиланган тадбирларни юқори савияда ташкил этиш;

3) экология ва атроф муҳит муҳофазаси бўйича амалга оширилаётган ишлар оммавий ахборот воситалари орқали ёритилишини таъминлаш.

IV. Олий таълим тизимида

14.

Олий таълимнинг 5630100 «Экология ва атроф муҳит муҳофазаси» бакалавриат таълим йўналишининг, шунингдек, ўрта-махсус таълим тизимининг ўқув режаси ва фан дастурларини атроф муҳитни муҳофаза қилиш билан боғлиқ мавзулар билан тўлдириш.

 1) таянч олий таълим муассасалари ва тегишли корхоналар мутахассисларидан иборат ишчи гуруҳлар тузиш; 2019 йил июнь Маблағ талаб этилмайди

Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги (И. Мажидов),

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров), таянч олий таълим муассасалари

2) атроф муҳитни муҳофаза қилиш ҳамда бу борадаги замонавий технологиялар билан боғлиқ мавзулар билан бойитиш;

2020 йил апрель

3) янгиланган ва такомиллаштирилган малака талаблари, ўқув режалари ва фан дастурларини белгиланган тартибда тасдиқлаш;

 2020 йил июнь
4) дастурларни амалга жорий этиш.

2020 йил июнь

15.

Олий таълимда экология ва атроф муҳит муҳофазаси соҳасига оид янги йўналиш ва мутахассисликлар ташкил қилиш юзасидан асосланган таклифларни тайёрлаш.

 1) минтақа ва мамлакатда мавжуд экологик вазиятдан, халқаро ташкилотлар тадқиқотларининг натижаларидан ҳамда чиқинди билан боғлиқ ишларни амалга ошириш соҳасидаги долзарб вазифалардан келиб чиқиб буюртмачи ташкилот ва корхоналарда зарур йўналишлар ва мутахассисликлар рўйхатини шакллантириш; 2019 йил декабрь Маблағ талаб этилмайди

Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

(И. Мажидов),

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров),

таянч олий таълим муассасалари

2) тизимнинг кадрларга бўлган эҳтиёжи ва таҳлиллардан келиб чиқиб экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш соҳасига оид янги йўналиш ва мутахассисликларни «Олий таълим йўналишлари ва мутахассисликлари классификатори»га киритиш бўйича Вазирлар Маҳкамасига асосланган таклиф тайёрлаш.

 2020 йил

июнь
16. Олий таълим тизимининг тегишли мутахассисликларида магистрлик диссертациялари тайёрланишида экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилишга оид масалаларни киритиш. 1) олий таълим муассасаларининг ноэкологик таълим соҳалари бўйича магистрлик диссертацияларини шакллантириш; 2020 йил сентябрь ойидан бошлаб мунтазам равишда Маблағ талаб этилмайди

Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги (И. Мажидов)

2) диссертация ишларида экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилишга оид масалаларни ёритиш бўйича магистр талабаларга методик тавсиялар бериш;

3) тегишли мутахассисликларда экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилишга оид масалалар диссертациянинг асосий мавзу ва йўналишига мантиқий жавоб берадиган тарзда ёритиб борилишини йўлга қўйиш.
17. Олий таълим муассасаларини экология ва атроф муҳит муҳофаза соҳасига оид зарур ўқув-методик материаллар ва бошқа фойдали маълумотлар тақдим этишга мўлжалланган Интернет тармоғидан кенг фойдаланишни таъминлаш. 1) тегишли мутахассисларни жалб этиш; Ижрочилар маблағлари

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров),

Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

(И. Мажидов),

тасарруфида олий таълим муассасалари бўлган вазирлик ва идоралар

2) интернет тармоғида мавжуд экологик муаммолар ва уларнинг ечимларига қаратилган илмий ҳамда оммабоп мақолалар ёритиб бориш;

 2019 йил август ойидан бошлаб мунтазам равишда
3) интернет маълумотлари талабаларга етказилишини таъминлаш;

4) экология ва атроф муҳит муҳофазаси таълимига оид материалларни олий ва ўрта таълим муассасалари веб-сайтларига жойлаштириш ҳамда даврий равишда янгилаб борилишини ташкил этиш.

18.

Олий таълим муассасалари талабаларига экология ва атроф муҳит муҳофазаси бўйича маълумотлар беришни кенгайтириш.

 1) олий таълим муассасаларининг веб-сайтларида экология ва атроф муҳит муҳофазаси бўйича алоҳида саҳифалар яратиш ва уни зарур маълумотлар билан тўлдириш; «Yoshlar — kelajagimiz» жамғармаси маблағлари

Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

(И. Мажидов),

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров),

Ўзбекистон ёшлар иттифоқи

(Қ. Қуранбаев),

Ахборот коммуникация технологияларни ривожлантириш

вазирлиги (Ш. Садиков)

2) олий таълим муассасасининг даврий нашрларида алоҳида рукнлар очиш ва мақолалар чоп этилишини таъминлаш;

 2019 йил август ойидан бошлаб мунтазам равишда
3) интернет-платформалар ва мессенжерларни ва ёшлар ўртасида «хештег»лар ташкил қилиш;

4) олий таълим муассасалари ўртасида экология ва атроф муҳит муҳофазаси йўналишида тарғибот ишларини кучайтиришга бағишланган кўрик- танловлар ташкил этиш.
19. Олий таълим муассасаларида экология ва атроф муҳит муҳофазаси йўналишида ўтказиладиган тадбирлар дастурини ишлаб чиқиш ва амалга ошириш 1) ҳар бир олий таълим муассасасида экология ва атроф муҳит муҳофазаси йўналишида ўқув йили давомида ўтказиладиган тадбирлар дастури тайёрланишини ташкил этиш; 2019 йил август ойидан бошлаб мунтазам равишда Ижрочилар маблағлари

Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

(И. Мажидов),

тасарруфида олий таълими муассасалари бўлган вазирлик ва идоралар,

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров),

Ўзбекистон экологик ҳаракати (Б. Алиханов),

Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси

Экоҳаракат депутатлар гуруҳи,

Ўзбекистон ёшлар иттифоқи (Қ. Қуранбаев)

2) тадбирлар дастурига мувофиқ ёшлар иштирокида «флеш-моб», эко-тадбирлар, семинарлар, давра суҳбатлари, ижодий учрашувлар, илмий-амалий конференциялар ва бошқаларни юқори савияда ташкил этиш;

3) олий таълим муассасаларининг ахборот-ресурс марказларини экология ва атроф муҳит масалаларига оид ўқув ва илмий адабиётлар билан таъминлаш;

4) экология ва атроф муҳит муҳофазаси бўйича амалга оширилаётган ишлар оммавий-ахборот воситалари орқали ёритилишини таъминлаш.
20. Минтақа ва мамлакатда мавжуд экологик муаммолар мавзуларига бағишланган семинар ва давра суҳбатлари ташкил этиш. 1) минтақа мамлакатларининг экология ва атроф муҳит муҳофазаси соҳасидаги мутасадди ташкилотлари билан ҳамкорликни йўлга қўйиш; 2019 йил сентябрь Маблағ талаб этилмайди

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров), Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги (И. Мажидов), тасарруфида олий таълим муассасалари бўлган вазирлик ва идоралар

2) минтақада мавжуд экологик муаммолар бўйича ташкил этиладиган семинар ва «давра суҳбатлари» мавзулари, дастурларини биргаликда келишиш;

2019 йил октябрь

3) семинар ва давра суҳбатларини ўтказиш жойи ва вақтини аниқлаш;

 2019 йил ноябрь

4) ушбу тадбирларда экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш соҳаси ходимлари ҳамда олий таълим муассасалари профессор-ўқитувчилари ва талабаларининг иштирокини таъминлаш.

2020 йил апрель
21. Экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш соҳасига оид мавжуд муаммолар бўйича битирув малакавий ишлари ва магистрлик диссертациялари мавзулари базасини шакллантириш. 1) экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш соҳасига оид базавий муаммолар банкини шакллантириш; 2019 йил сентябрь Маблағ талаб этилмайди

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров), Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги (И. Мажидов)

2) мавжуд муаммолар асосида битирув малакавий ишлари, магистрлик диссертациялари мавзуларини шакллантириш ва амалий изланишлар олиб борилишини ташкил этиш;

2019 йил ноябрь ойидан бошлаб мунтазам равишда

3) ушбу фаолиятни амалга оширишда корхоналар, ташкилотлар ва муассасаларда етарли шароитларни яратиш.

 2020 йил сентябрь

V.Олий таълимдан кейинги таълим тизимида

22.

Экологик муаммолар ва уларнинг ечимлари билан боғлиқ мавзулар бўйича илмий-тадқиқот лойиҳаларини ишлаб чиқиш.

 1) корхона ва ташкилотларнинг экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилишга оид муаммолар ечимларига бағишланган фундаментал, амалий, инновацион илмий-тадқиқот лойиҳаларини тайёрлаш; 2020 йил апрель Ижрочилар маблағлари, халқаро грантлар

Инновацион ривожланиш вазирлиги (И. Абдурахманов),

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров),

Фанлар академияси

(Б. Юлдашев),

Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

(И. Мажидов),

манфаатдор давлат ва хўжалик бошқаруви органлари

2) илмий-тадқиқот ишларини Экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси тизимидаги ташкилотлар ва бошқа корхоналар ҳамда таянч олий таълим муассасалари лабораторияларида олиб бориш;

2020 йил май ойидан бошлаб мунтазам равишда

3) лойиҳа доирасида бажарилган илмий-тадқиқот натижаларини амалиётга жорий этиш.
23. Халқаро грант лойиҳалари доирасида халқаро конференция, семинар-тренинг, давра суҳбатларида соҳа мутахассислари, профессор-ўқитувчилар ва илмий ходимларнинг иштирок этишларини таъминлаш. 1) тегишли халқаро грант лойиҳаларда иштирок этиш чораларини кўриш; 2020 йил январь Халқаро грантлар

Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

(И. Мажидов),

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров),

таянч олий таълим муассасалари

2) соҳа мутахассислари, профессор-ўқитувчилар ва илмий ходимларнинг турли грант лойиҳалари ва тажриба алмашинув дастурлари доирасида семинар-тренинг, конференция, маҳорат дарсларида иштирокини таъминлаш.

 Мунтазам равишда

VI.Кадрлар малакасини ошириш ва уларни қайта тайёрлаш таълим тизимида

24.

Экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш соҳаси мутахассислари малакасини ошириш ва қайта тайёрлаш бўйича давлат талаблари, ўқув дастурларини замонавий талаблар асосида ишлаб чиқиш ва малака оширишни ҳамкорликда ташкил этиш.

 1) Экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси ҳузуридаги малака ошириш ва қайта тайёрлаш марказида таълим оладиган мутахассислар учун белгиланган ўқув режаси ва дастурларни қайтадан кўриб чиқиш ва тасдиқлаш; 2019 йил июнь Давлат экология қўмитасининг бюджетдан ташқари маблағлари, ижрочилар маблағлари, халқаро грантлар

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров), Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги (И. Мажидов), манфаатдор давлат ва хўжалик бошқаруви органлари

2) қайта тайёрлаш ва малака ошириш курсларида дарс машғулотларини олиб борадиган тажрибали мутахассислар ва профессор-ўқитувчилар таркибини шакллантириш;

 2019 йил июль

3) машғулотларни замонавий талаблар асосида илғор хорижий тажрибадан келиб чиққан ҳолда олиб бориш.

 2019 йил август ойидан бошлаб мунтазам равишда

VII.Мактабдан ташқари таълим тизимида

25.

Мактабдан ташқари таълим тизимида экологик таълим-тарбия жараёнларини ривожлантириш.

 1) мактабдан ташқари таълим муассасаларининг тегишли йўналиши (экология ва ўлкашунослик) ўқув дастурларини таҳлил қилиш; 2019 йил август ойидан бошлаб мунтазам равишда Маблағ талаб этилмайди Халқ таълими вазирлиги

(Ш. Шерматов),

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров)
2) ўқув дастурлари мазмунини болаларнинг қизиқишини оширувчи, мустақил экологик тадқиқотлар олиб боришга йўналтирилган машғулот ва топшириқлар билан бойитиш;

3) мактабдан ташқари таълим муассасаларининг тегишли йўналишларига болалар қамровини кўпайтиришнинг таъсирчан механизмларини ишлаб чиқиш.

VIII. Вазирликлар ва ташкилотлар ҳамкорлигида

26.

Тарбияланувчилар ва ўқувчилар учун она табиатни асраб-авайлаш ва уларда табиатга нисбатан меҳр-муҳаббат туйғуларини кучайтириш мавзусида турли театрлаштирилган томошалар ташкил этиш.

 1) мактабгача таълим муассасалари ҳамда умумий ўрта ва ўрта махсус таълим муассасалари учун муҳим бўлган она табиатни асраб-авайлаш мавзусидаги махсус томошалар сценарийларини ишлаб чиқиш; Мунтазам равишда Маданият васанъатни ривожлантириш жамғармаси

Маданият вазирлиги

(Б. Сайфуллаев),

Мактабгача таълим вазирлиги (А. Шин), Халқ таълими вазирлиги

(Ш. Шерматов),

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров),

Ўзбекистон экологик ҳаракати(Б. Алиханов)

2) республиканинг ҳудудларида жойлашган маданият муассасалари (театр ва бошқа томошагоҳлар) томонидан мактабгача таълим муассасалари ҳамда умумий ўрта ва ўрта махсус таълим муассасаларида экологик томошаларни ташкил қилиш.
27. Мактабгача таълим муассасаларидаги тарбияланувчилар ва болажонлар учун мўлжалланган экологик адабиётлар ва экологик эртакларни чоп этиш. 1) мактабгача таълим муассасалари ва экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш мутахассисларидан иборат тартибда муаллифлар гуруҳини шакллантириш; 2019 йил июнь Ижрочилар маблағлари

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров),

Мактабгача таълим вазирлиги (А. Шин)

2) болажонлар учун мўлжалланган экологик адабиётларнинг мавжудлигини инвентаризация қилиш;

 2019 йил август
3) бугунги кун талабларидан келиб чиқиб мазкур соҳага оид янги болалар адабиётларини ишлаб чиқиш.

2020 йил июнь
28.

Мактабгача таълим муассасаларида фаолият олиб бораётган педагоглар учун экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш соҳасига оид махсус қўлланмалар ишлаб чиқиш.

 1) мактабгача таълим муассасалари ва экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш мутахассисларидан иборат тартибда муаллифлар гуруҳини шакллантириш; 2019 йил июнь Ижрочилар маблағлари Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров), Мактабгача таълим вазирлиги (А. Шин)
2) экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш соҳасидаги бугунги кун талабларидан келиб чиқиб мазкур соҳага оид янги қўлланмаларни ишлаб чиқиш. 2020 йил июнь

29.

Ҳудудий экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш бошқармалари ва жойлардаги мактабгача таълим муассасалари ҳамда умумий ўрта ва ўрта махсус таълим муассасалари педагоглари ўртасида экологик таълим юзасидан семинар ва давра суҳбатларини ташкил қилиш.

 1) педагоглар ҳамда экология ва атроф муҳит муҳофазаси соҳаси ходимлари билан ҳамкорлик ўрнатиш; Мунтазам равишда Маблағ талаб этилмайди Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров),

Мактабгача таълим вазирлиги (А. Шин), Халқ таълими вазирлиги

(Ш. Шерматов), Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги (И. Мажидов),

Ўзбекистон экологик ҳаракати (Б. Алиханов)
2) мавжуд экологик масалалар бўйича ташкил этиладиган семинар ва давра суҳбатлари мавзулари, дастурларини келишиш;

3) семинар ва давра суҳбатларини ўтказиш жойи ва вақтини аниқлаш, мутахассисларни таклиф этиш;

4) семинар машғулотларида экология ва атроф муҳит муҳофазаси соҳаси ходимлари ҳамда таълим муассасалари профессор ўқитувчилари иштирокини таъминлаш.
30. Мактабгача таълим муассасаларини Ўзбекистоннинг табиати, ноёб ҳайвонот ва ўсимлик дунёси, уларни асраб-авайлаш тўғрисидаги плакатлар ва фоторасмлар билан таъминлаш. 1) Ўзбекис�оннинг гўзал табиати акс этган, шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Қизил китобига киритилган ноёб турларнинг рўйхатини тузиш, уларнинг фоторасмларини йиғиш ва тайёрлаш; 2019-2020 йиллар Ижрочилар маблағлари

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров), Мактабгача таълим вазирлиги (А. Шин)

2) табиатни асраб-авайлаш тўғрисидаги болаларнинг экологик онги ва маданиятини шакллантирадиган тарбиявий аҳамиятга эга бўлган плакатлар ва фоторасмларни тайёрлаш;

3) мактабгача таълим муассасаларини фоторасмлар ва махсус плакатлар билан таъминлаш.

31.

Барча таълим турларида экология ва атроф муҳит муҳофазасига оид зарур ўқув-методик материаллар ва бошқа фойдали маълумотлар тақдим этишга мўлжалланган «ekologiya.uz» сайтини яратиш.

 1) интернет тармоғида яратиладиган янги веб-сайтнинг концепциясини ишлаб чиқиш бўйича ишчи гуруҳ тузиш; 2019 йил июнь Ижрочилар маблағлари

Давлат экология қўмитаси (Б. Қўчқоров), Ахборот коммуникациялари
ва технологияларини ривожлантириш вазирлиги (Ш. Содиқов),

Халқ таълими вазирлиги (Ш. Шерматов),

Мактабгача таълим вазирлиги (А. Шин),

Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги (И. Мажидов),

Ўзбекистон экологик ҳаракати (Б. Алиханов)

2) веб-сайтнинг техник вазифасини ишлаб чиқиш ва ушбу жараёнга тегишли мутахассисларни шартнома асосида жалб этиш;

2019 йил август
3) тайёрланган веб-сайт лойиҳасини кўриб чиқиш ҳамда уни ишга тушириш учун зарур бўлган ташкилий масалаларни ҳал этиш; 2019 йил сентябрь

4) веб-сайт маълумотлари ўқувчилар ва талабаларга етказилишини такомиллаштириш мақсадида таълимни бошқариш бўйича ваколатли органларнинг таълим хизматларини кўрсатишга ихтисослашган расмий веб-сайтларида ekologiya.uz сайтига ўтиш ёрлиқларини жойлаштириш;

 2019 йил декабрь

5) экология ва атроф муҳит муҳофазаси таълимига оид материалларни сайтга жойлаштириш ҳамда улар доимий равишда янгилаб борилишини ташкил этиш.

 Мунтазам равишда
32.

Экологик таълим-тарбияга оид электрон-методик воситаларни яратиш ва онлайн режимда фойдаланиш имкониятини кенгайтириш.

 1) география, биология ўқув фанларининг экологик мазмуни кенг ёритилишини таъминлайдиган электрон методик қўлланма ва тавсияларни ишлаб чиқиш ва интернет тармоғига жойлаштириш; 2019 йил октябрь ойидан бошлаб мунтазам равишда Давлат экология қўмитасининг бюджетдан ташқари маблағлари

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров),

Халқ таълими вазирлиги

(Ш. Шерматов),

Ўзбекистон экологик ҳаракати (Б. Алиханов),

Ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш

вазирлиги (Ш. Садиков)
2) мактабдан ташқари таълим муассасаларининг тегишли йўналишлари учун болаларнинг мустақил экологик тадқиқотлар олиб боришига мўлжалланган виртуал иш дафтарлари ва уларнинг юритилишига кўмаклашувчи электрон методик тавсияларни ишлаб чиқиш; 2019 йил ноябрь

3) таълим муассасалари учун экологик йўналишдаги мультимедиа воситаларини яратиш;

 2019 йил декабрь
4) таълим муассасалари учун экологик йўналишдаги ўқувчиларда тежамкорлик маданиятини шакллантиришга доир видеороликларни яратиш.

2020 йил март

33.

Болалар ва ёшлар аудиториясига мўлжалланган экологик мавзулардаги видеороликлар, мультипликацион, бадиий ва телевизион фильмлар ҳамда хорижий мамлакатларнинг дастурларидан олинган телевидение материалларини тизимли равишда намойиш қилиш.

 1) болалар ва ёшларга мўлжалланган мавжуд материаллар ва уларнинг сифатини таҳлил қилиш; 2019 йил июнь Мазкур мақсадлар учун ажратилган Давлат бюджети маблағлари

Ўзбекистон экологик ҳаракати (Б. Алиханов),

Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси (А. Ходжаев),

Ёшлар иттифоқи

(Қ. Қуранбоев),

Мактабгача таълим вазирлиги (А. Шин),
Халқ таълими вазирлиги

(Ш. Шерматов),

Маданият вазирлиги

(Б. Сайфуллаев)

2) экологик мавзулар бўйича ёшлар, айниқса болалар учун тушунарли бўлган ҳамда уларнинг экологик билимларини оширишга қаратилган материалларни яратиш дастурини ишлаб чиқиш;

 2019 йил октябрь
3) ишлаб чиқилган дастур доирасида видеоролик, видеоклип, мультипликацион фильмлар, бадиий ва телевизион фильмлар, хорижий телевидение дастурларидан олинган ва ўзбек тилига таржима қилинган қизиқарли телекўрсатувлар, телефильм ва телелавҳалар, ёшларга мўлжалланган оммабоп, маърифий ва кўнгилочар кўрсатувлар тайёрлаш; 2020 йил май ойидан бошлаб мунтазам равишда

4) тайёрланган материалларни телевидениедан ташқари мактабгача таълим муассасаларида ҳамда умумтаълим мактабларида тизимли намойиш қилиб бориш.

34.

Экологик муаммолар ва уларнинг ечимлари билан боғлиқ мавзулар бўйича материаллар тайёрлаш ва оммавий ахборот воситаларида ёритиб бориш.

 1) экологик муаммолар ва уларни ҳал этиш бўйича тайёрланадиган материаллар мавзуларини танлаш; Мунтазам равишда Маблағ талаб этилмайди

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров),

Ўзбекистон экологик ҳаракати (Б. Алиханов),

Ўзбекистон миллий

телерадиокомпанияси

(А. Ходжаев),

Ёшлар иттифоқи

(Қ. Қуранбоев)

2) ҳар бир мавзу бўйича иқтидорли ёшларни жалб этган ҳолда ижодий гуруҳлар ташкил этиш;
3) ижодий гуруҳлар томонидан ОАВ учун концепцияда баён қилинган йўналишлар бўйича тегишли мавзуларда материаллар тайёрлаш.
4) тайёрланган материалларни ОАВда ёритиб бориш.
35. Минтақа ва мамлакатда мавжуд экологик муаммолар мавзуларига бағишланган семинар ва давра суҳбатлари ташкил этиш. 1) минтақада мамлакатларининг экология ва атроф муҳит муҳофазаси соҳасидаги мутасадди ташкилотлари билан ҳамкорликни йўлга қўйиш; 2019 йил август Маблағ талаб этилмайди

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров),

Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги,

(И. Мажидов),

тасарруфида олий таълим муассасалари бўлган вазирлик ва идоралар

2) минтақада мавжуд экологик муаммолар бўйича ташкил этиладиган семинар ва давра суҳбатлари мавзулари, дастурларини биргаликда келишиш;

 2019 йил октябрь
3) семинар ва давра суҳбатларини ўтказиш жойи ва вақтини аниқлаш; 2019 йил ноябрь

4) ушбу тадбирларда экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш соҳаси ходимлари ҳамда олий таълим муассасалари профессор-ўқитувчилари ва талабаларининг иштирокини таъминлаш.

 2019 йил декабрь

36.

Ўзбекистонда экологик таълимнинг самарадорлигини ошириш йўллари мавзусида республика конференциясини ташкил этиш.

 1) республика конференциясини ташкил этиш бўйича ишчи гуруҳни тасдиқлаш; 2019 йил октябрь Ижрочилар маблағлари

Давлат экология қўмитаси (Б. Кучкаров),

Ўзбекистон экологик ҳаракати (Б. Алиханов),

Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси Экоҳаракат депутатлар гуруҳи, манфаатдор вазирлик ва идоралар билан биргаликда

2) конференция ўтказиш жойи ва вақтини белгилаш;

 2019 йил декабрь
3) конференцияни юқори савияда ўтказиш ҳамда оммавий ахборот воситаларида ёритилишини таъминлаш; 2020 йил июль

4) конференция натижалари бўйича тезислар тўпламини чоп этиш.

 2020 йил сентябрь

 

(Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 28.05.2019 й., 09/19/434/3189-сон)